the gift of poesy vs. prophesy - LDS messages in Mickiewicz's Dziady

Religion is full of poetry, and poetry is full of religion. The loftiest and sublimest, as well as the sweetest and tenderest poetry is religious, and cannot be otherwise.

- Orson F. Whitney, poet, Apostle of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints

Verily the poets of the world are the prophets of humanity.

-- Josiah Gilbert Holland (as quoted by Orson F. Whitney)

POLSKA WERSJA TEGO ARTYKUŁU - kliknij tutaj

[I wrote this article about a year ago - before I decided to start a blog about doctrines, practices and history of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. I meant to send it to Walter Whipple - my friend I don't need to introduce - the first Mission President in Poland and a Polish history, literature and culture freak ;) . As I was writing this I thought: when he taught me Polish literature course at BYU years ago, perhaps this would be a good subject for a paper. I ended up not sharing these thoughts with Walter or anybody else besides my family. I was a little bit scared how my crazy theories might be received. Finally, I asked myself: What is the worse thing that might happen? You can call me a fanatic, but some of you might get interested in Adam Mickiewicz's works, in which case - you will benefit. I am sure of it! The guy was not only talented, but definitely inspired too.]

INTRODUCTION

Adam Mickiewicz

LDS missionaries come to Poland full of faith that the Spirit will direct them to individuals chosen to accept the fullness of the Gospel as it was restored through the prophet Joseph Smith. They hope the Lord has a plan for the Polish nation that will save many people and firmly establish his Church among them. As they wander through the streets of Warsaw, Kraków and other cities, they often see name Adam Mickiewicz engraved on statues and printed on street name plates. How little do they know this considered by many the greatest poet of the Polish nation wrote about doctrines and ordinances revealed through Joseph Smith Jr. before the Prophet officially established the Church in 1830.

I admit I am one of many victims of Mickiewicz’s beautiful poetry’s charm. It is possible that his writings have impressed me so much that I got carried away with my interpretations. You be the judge.

Adam Mickiewicz and his Dziady

If you have been to the main square of the Kraków’s Old Town, you couldn’t miss the statue of Adam Mickiewicz. It’s one of many built all over the country. His portrait hangs in thousands of classrooms. Every Polish child is taught that Mickiewicz is the bare (Pol. wieszcz) of our nation. The word indicates his patriotism, divine inspiration and spiritual leadership.

To be fair – not every Pole likes Adam or his poetry. Like anything that kids are forced to study and revere – our natural rebellious tendencies successfully tempt us to dislike his works and upon the completion of our education – ignore them for many years. Just like in the US, revisionist history about the great historical figures is becoming popular also in Poland our days. There are controversies surrounding Mickiewicz - of course. We don’t know if Adam was good and virtuous or a sinner, but one thing is sure – he had a remarkable talent and his texts have inspired many generations of poetry lovers as well as many Polish patriots.

Dziady is his greatest work. It is also considered one of the greatest poetic drama of the European Romanticism. Last year (2017) the first full translation into English of the book (by Charles Kraszewski) was published in London under the title Forefathers’ eve.

The title refers to an old Slavic ritual performed on November 1 of bringing the spirits of dead ancestors in order to hear their advice and provide them with the help they might need in order to get to Heaven (later the tradition was replaced by Catholic Day of the Dead).

The form of the drama is strange and mysterious. Different scenes take place in different places (Wilno – today’s Latvia, Warsaw – Poland, Lvov – today’s Ukraine, Petersburg – Russia) and often don’t seem to connect with the whole. The veil which divides the world of the living from the spirit world is often parted and voices of angels as well as the devils are heard. Dziady starts with Part II followed by Part IV which were first published in 1823. Almost a decade later Mickiewicz finished writing the patriotic part III. Interestingly, Polish youth study Part II in Junior High and Part IV in High School.

Many verses contain symbols which are not easily identifiable, which makes the drama even more mysterious. Identities of some of the protagonists are not always clear. The main hero of the book has different names in different parts. His name Gustav is replaced by Konrad and in the last part probably he is referred to as the Pilgrim.


At the same time, many parts are very plain. For example – advice given by the spirits of the dead are both deep and simple at the same time. So, even if the whole might not make complete sense, the reader can still benefit from the text. The writings of prophet Isaiah might be a good (although not a perfect) analogy.

I won’t attempt to walk you through the whole text or provide a summary of consecutive parts and scenes. Instead, I will focus on a few fragments which I marked in my copy. In my opinion – to a Latter-Day Saint they naturally bring associations with some of the doctrines and ordinances of the restored Gospel. I believe you might find at least some of those verses valuable and even remarkable.

Unfortunately I don’t have access to the recent English publication, so I will do my best translating some of the fragments (you can find the original text HERE - for your own verification). As you read them – please keep in mind that my only concern was providing you with the correct meaning, not the magnificent form of those passages. The original sounds much more beautiful.

It is worth noting that most of the book was written at the same time the Restoration was taking place in New York State (1823) and the last part just two years after the Church was formally established (1832). I think we can safely assume Adam Mickiewicz didn’t have any contact with the Church and was not familiar with our doctrine (which was being gradually developed in the New World). Especially since some of them were taught by Joseph Smith long after Dziady was first published. And when Poles in Europe read his work, including the possible prophecy about Joseph Smith’s martyrdom, Joseph was still alive and just beginning to lead the Church of Jesus Christ.

So, let’s start:

I. RESTORATION OF THE ORDINANCES FOR THE DEAD

In one of the first scenes of the drama, Gustav appears as a dead spirit and visits a Greek orthodox priest and his children (Greek orthodox Church doesn’t practice celibacy). He introduces himself as a representative of the dead forefathers and tries to convince the priest that the ancient saving rituals or ordinances for the dead should be restored.

Granted, those rituals are not baptism for the dead, but the purpose of the ancient Slavic tradition is exactly the same as our purpose for performing baptism and other ordinances for the dead. Gustav reasoned that without them, our dead ancestors cannot be allowed into heaven and they are unable to administer to us – the living.

We also believe the temple ordinances for the dead are necessary for salvation and we also expect that our ancestors, upon entering the Paradise will assist us in our lives as ministering angels, perhaps helping some to come in contact with the missionaries, etc. Also, every time we perform the ordinances for the dead, we are edified by the Spirit and are reminded of the covenants we have entered into in order to achieve Exaltation.

Mickiewicz’s view of the established Christian religion is worth noting. He considers it at least to some degree apostate, lacking understanding of spiritual reality and important saving ordinances.

II. ETERNAL MARRIAGE

Gustav preaches to the priest about 3 kinds of death: One is the separation of the spirit and body, another is eternal damnation (what Latter-day scriptures refer to as spiritual death). Interestingly, the third death Gustav lectures about is the separation of two lovers. He doesn’t specifically mention the word marriage, but he plainly talks about a man and a woman being together for ever after their death.

Many Christians believe that Christ’s Sacrifice overcomes two kinds of deaths: physical and spiritual (sin). But as far as I know - only the Latter-day Saints emphasize that one of the purposes of Christ’s Resurrection was overcoming death which – without his authority to seal families – separates or divorces a husband and wife. We know that the keys Jesus gave to Peter were not some mysterious keys to Rome or Heaven, etc., but the keys of the priesthood and the power to seal spouses and families (…and whatsoever thou shalt bind on earth shall be bound in heaven… - Matt. 16:19).

III. NO SALVATION WITHOUT MARRIAGE

In the opening scene of the drama a spirit of a dead young woman appears to people surrounding an equivalent of an altar. Her name is Zosia. During her life, she was an attractive girl and many boys were interested in her. But she didn’t care about marriage. She was comfortable with her careless life – playing with her pets, enjoying nature, etc. After her unexpected death, she found herself somewhere between the earth and the heaven. She was confused, because she didn’t feel sad, nothing hurt her, but she was not happy either. This is very similar to what the LDS Church teaches about the state Adam and Eve were before the fall and their marriage which opened the way to experiencing the challenges of mortality. Zosia experiences continuous boredom and is not sure what world she actually belongs to.

When she is asked by the man performing the ritual how the living can assist her, she replies – let young men grab my hands and pull me down for who has never touched the earth, will never go to heaven. (Kto nie dotknął ziemi ni razu, Ten nigdy nie może być w niebie.)

I can imagine a youth leader using this scene as a great teaching tool for those young single adults who don’t take advantage of YSA activities organized by the Church which allow young members to meet more people, perhaps a future boyfriend or girlfriend or even a spouse. The world currently teaches that remaining single is the way to go, since family life is too expensive and deprives a person of peace and unconcern.

The purpose of marriage is starting a family. As a former single and now a husband and parent I confirm that without my family I never actually experienced walking on earth so to speak. Nothing teaches charity, patience and forgiveness better than your own children, especially when their natural tendency incites them to rebel in their teenage years. Without this experience, it is difficult if possible at all to get to know Heavenly Father – our Parent we so often rebelled against but He continues faithful and always invites us to return to him.

Probably no other religion emphasizes marriage as much as we do. But consider this: if someone asked you: Is it a sin not to get married?, you would probably have a hard time answering. A person won’t be sent to hell for being single. He can still inherit the Celestial Kingdom. But only married man or a woman can be exalted.

Mickiewicz also doesn’t consider Zosia a sinner, but at the same time she is guilty of indifference. She is not in hell, but she is not in heaven either. She is floating between heaven and earth.

Boys are trying to pull Zosia down, as she requested, but the wind keeps blowing her away making it impossible for them to catch her. She is finally told that she will have to – we would say – hang around – for two more years and then she will be allowed to enter heaven.

The restored doctrine doesn’t prevent people who neglected during their lives the ordinance of sealing for eternity from eventually achieving exaltation. But they will have to wait, probably till some point of the Millennium, before they can meet all the requirements. Hanging between the earth and heaven is a great analogy.

IV. BLESSINGS COME AFTER MUCH TRIBULATION

Upon the request of the folk priest, spirits of two dead children also appear and request a mustard seed. They explain that during their short lives they never experienced misery. They then share their wisdom: Who has never experienced bitterness, will never experience sweetness in heaven (Kto nie doznał goryczy ni razu, Ten nie dozna słodyczy w niebie.).

We know that all dead children are saved. But the wisdom about bitter and sweet does ring the bell.
Prophet Lehi in 2 Nephi 2 also taught about the importance of opposition in all things. He also believed that happiness is only possible if we have experienced misery. He said that our first parents were placed in the garden where two special trees were placed producing two kinds of fruits: the one being sweet and the other bitter (v. 15). The plan was that Adam and Eve should partake the forbidden bitter fruit in order to go through the pains of mortality and eventually partake of the sweet fruit of the tree of life.

V. NEW NAME

In the beginning of Part III the main character – Gustav receives a new name. From now on he is referred to as Konrad. He then prays to God in a way similar to the description of Jacob of the Old Testament who fought with God (or angel). With the help of a priest, Konrad eventually receives forgiveness and experiences a change of heart. He becomes a leader, hero and savior of his nation.

As I read this part, I wondered why Konrad is given a new name before his repentance and experiencing the change of heart. Shouldn't he have started with repentance, experience the change of heart and then - as a new creature - have been given the new name? But then I realized that it is possible for a member of the Church to go to the Temple, receive his endowments and never actually learn from the knowledge poured out by the Spirit in the Holy Place. Just as baptism is not the end but the gate where the narrow path begins, so are the ordinances of the Temple. If we learn from our visit to the Temple, we can experience the change of heart and actually become a new person – a savior on the mount Zion.

VI. MYSTERIOUS RESTORER

The examples I have shared thus far are plain. The messages are clear and remarkably similar to some of the doctrines which were restored through the prophet Joseph Smith – salvation through painful experiences of life, relationship between a man and a woman, eternal marriage, repentance, change of heart and the need to restore ordinances for the dead.

It is possible that Mickiewicz could coincidentally write something that can remind us of a passage from the Book of Mormon or a doctrine taught in the Church. But – in my opinion – there are too many coincidences.

Now let’s discuss the most mysterious part of the book – a prophesy about a reviver or restorer. It is a vision received by priest Peter in Scene V of Part III after which angels attempt to take the priest to the third heaven. It is also one of the most known part of the text. For example – before you finish saying to a random Polish person: and his name is forty and four – he will habitually shout: Dziady!

Just as the poetic prophecies of Isaiah or other prophets can be interpreted in more than one way, so can be the vision. Some prophecies were even fulfilled on more than one occasion. For example – the famous two sticks from Ezechiel 37 represent both reuniting of Judah and Israel as well as an event which took place hundreds years later - the publication of the Bible together with the Book of Mormon. There are some theories of how priest Peter’s vision should be interpreted, but Mickiewicz himself never offered his explanation.

In the vision the martyrdom and the resurrection of Jesus Christ are dramatically and beautifully described. The history of Polish nation is compared to the painful death and the resurrection of Christ. Dziady was written during the partition of Poland. Mickiewicz lived in times when Poland was not present on the map of Europe. The regimes of Russia, Prussia and Austria are compared to three pieces of wood upon which our nation was crucified. But just as Christ eventually returned from the dead, Mickiewicz predicted that Poland will rise up again (and it did – independence was achieved more than 6 decades after Mickiewicz’s death) and save the rest of Europe (perhaps the Battle of Warsaw of 1920 which stopped the Soviet invasion of Europe, the Solidarity movement of 1980s which was a key contributor to the collapse of the Soviet Union or perhaps even the future destruction of the socialistic European Union).

But Mickiewicz also compares Christ to a mysterious restorer or reviver (Pol. wskrzesiciel) without ever revealing his identity. Some scholars believe it is Konrad – the main hero of the drama, but it is only one of a few theories. Let me share a new possible explanation.

Here are some characteristics of the Restorer:

1. He belongs to the nation which emigrated to the north (scene V, verses 14-18).

Multitude of wagons – like clouds rushed by winds,
All in the same direction.
Oh, Lord! Those are our children,
There, to the north – Lord, Lord!
What fate awaits them – exile!

2. He is called defender and restorer/reviver (verses 21-22).

Behold – ha! – the child run away – is growing – he is the defender!
The reviver of the nation,

3. He will be born of a foreign mother (v. 23).

From a foreign mother;

4. He is a descendant of old heroes (v. 23).

His blood old heroes,

5. He will be abused and judged by the whole Europe (v. 29-30).

Whole Europe drags and abuses him –
“To the tribunal!” – The mob takes there the innocent one.

6. He will be sentenced by a heartless judge who is fully aware of his innocence (v. 31-35).

On the tribunal – despicable faces, with no hearts, no arms: judges –
These are his judges!
They cry: “Gal, Gal will judge him!”
Gal didn’t find fault in him – he is washing his hands,
But the kings cry: “Condemn him and turn him into torment. […]

7. Freedom or Liberty will lament over her dying son (v. 51).

And mother Liberty is standing at his feet, crying.

8. God will forsake him and he will die (v. 56-58).

My beloved! He dropped his dying head,
Crying: “Lord! Lord! Why has thou forsaken me!”
He has died!

9. His white cloth will cover the whole world  (v. 59-63).

To heaven, he is going toward heaven!
From his flew away
Garment – white as the snow –
It fell down – widely – the whole world covered itself in it.
My beloved in heaven, is still visible.

10. His eyes are like three suns (v. 64-65).

His three pupils shine lie three suns,
And he is showing nations his wounded right hand.

11. He has three foreheads (v. 70-71).

Terrible man – he has three faces,
He has three foreheads.

12. A mysterious book will protect him (v. 72-73).

A mysterious book is opened like a baldachin
Over his head, covering his face.

13. He is called the governor of freedom (or liberty – Pol. namiestnik wolności) (v. 74-77).

Three capitols are his footstool.
Three ends of the world tremble when he cries;
I hear voices from heaven like thunders;
It is the governor of freedom visible on the earth!

14. He will build his Church (v. 78-79).

On fame he will build the vasts
Of his church!

15. He will stand on three crowns but himself he will not wear a crown (v. 80-81).

He is raised over nations and over kings;
He is standing on three crowns, but he is not wearing a crown.

16. His life will be trouble of troubles (v. 82).

And his life will be the trouble of troubles,

17. His name will be nation of nations (v. 83).

And his title will be – the nation of nations;

18. His name is 44 – forty and four (v. 23-24, 84-85).

From a foreign mother; his blood old heroes,
And his name will be fourty and four.

All of these points can be applied to Jesus Christ and the Polish nation (at least as seen by the patriotic exile - Adam Mickiewicz). But in verse 21 a restorer is introduced. When a member of the Church of Jesus Christ hears about restoration, the prophet Joseph Smith comes to mind. So I read the vision again entertaining the idea that the restorer is Joseph Smith. Remarkably, I found all 18 points fitting the Prophet of the Restoration without much stretching.

What do you think?

1. He belongs to the nation which emigrated to the north. – the Prophet Joseph Smith was a descendant of Israel through the lineage of Joseph and Ephraim -  one of the lost tribes of Israel lost in the northern countries.

2. He is called defender and restorer/reviver – Joseph Smith is known as the Prophet of the Restoration.

3. He will be born of foreign mother. – it will not be a Pole. It could be someone born in America, let’s say in upstate New York.

4. He is a descendant of old heroes. – again, Joseph Smith was a descendant of Abraham, Isaac, Jacob, Joseph and other ancient prophets and heroes of the Holy Bible.

5. He will be abused and judged by the whole Europe. – I think every missionary who ever served in Europe knows that Joseph Smith is mocked by many. The values popular in Europe are the exact opposite to the teachings of Joseph Smith – marriage is discouraged, belief in God is laughed at, socialism is gaining popularity, patriarchy is demonized, revelation is considered a fairy tale, etc.

6. He will be sentenced by a heartless judge who knows he is actually innocent. – martyrdom of Joseph Smith (some of those who caused his assassination, like William Law later admitted he knew Joseph was innocent). In a broader and more symbolic way – many people who brush aside or reject the message of Joseph Smith and the Restoration do so not because they are convinced Joseph was a fraud, but because accepting him would be inconvenient. It would contradict their traditions.

7. Freedom or Liberty will lament over her dying son. – Only the fullness of the Gospel can bless individuals and nations with real liberty – freedom from sin as well as a system of government which ensures freedoms of individual, free market system, etc. When a person rejects Joseph Smith, he looses a valuable chance of becoming spiritually free from error, sin and hope for a better world.

8. God will forsake him and he will die. – Several LDS prophets noted that Joseph Smith was a type of Jesus Christ. The Prophet’s martyrdom was also a type of Jesus’ martyrdom. Allowing their murders were important parts of God’s Plan of Salvation or the Plan of Liberty.

9. His white cloth will cover the whole world. – Revelations given through Joseph Smith will eventually be taken to every nation, tongue and people. Priesthood restored through him will be present everywhere. The Book of Mormon translated and published by Joseph will be available to every nation. Temples will cover the whole world and multitudes of nations will dress in white cloth according to the instructions given by Prophet Joseph.

10. His eyes will be like three suns. – according ot Alonzo L. Gaskill (The Lost Language of Symbolism) eyes were a symbol for the receipt of light, knowledge, insight, and revelation. Multiple eyes on one being are usually interpreted as a symbol of omniscience…. (p. 36). The sun is a symbol for the Son of God and the glory of things celestial or divine in nature. (p. 323). Number 3 is a symbol of the Godhead and divine involvement, backing, or influence. (p. 319).  The three towers of the Salt Lake Temple symbolize the Godhead and the First Presidency. Joseph Smith saw things as they are – as God sees them.

11. He has three foreheads. – revelations from the Godhead, priesthood authority. Joseph thought as God thinks. Forehead – a symbol for what we think about, love, or desire. (p. 313)

12. A mysterious book will protect him. – Joseph was the first person whose spiritual education started with the study of the Book of Mormon. Following it’s teachings was a protection in his life. It is the keystone of the Restored Gospel. The book could also refer to the Bible.

13. He is called the governor of freedom (or liberty) – again, the Gospel as it was taught by the prophet Joseph Smith brings true freedom.

14. He will build his Church. – This is a remarkable comment which seems to limit possible candidates to founders of religions and clearly erases the drama’s hero Konrad from the list.

15. He will stand on three crowns but himself he will not wear a crown. – Joseph was directed by the Father, the Son and the Holy Ghost – the eternal King. Joseph himself is not a king, he is only an instrument in their hands.

16. His life will be trouble of troubles – Joseph’s life was full of troubles – persecuted, arrested multiple of times, abused physically, at least one of his children lost their lives due to the persecutions, his wife refused to accept some of his revelations, etc.

17. His name will be nation of nations – He led an organization to which joined people from different countries. He started a Kingdom which will be present in every nation.

18. His name is 44 – forty and four – described here martyrdom of Joseph Smith took place in 1844, the nearest 44 after Mickiewicz wrote the book. Obviously, this is not the only possible meaning of this number, but no other theory provides anything that comes this close.

IS IT POSSIBLE?

Is it possible that God inspired a poet to write a book that would then inspire the whole nation on more than one level?

After quoting Josiah Gilbert Holland: Verily the poets of the world are the prophets of humanity, Elder Orson F. Whitney added:

I am not prepared to admit – nor do I suppose Holland meant to say – that the poets of the world are its only prophets, or that they are prophets in the same sense and degree as the inspired oracles of sacred writ. But I do believe the gift of poesy and the gift of prophecy to be akin to each other; that both are of divine origin, and that they generally go hand in hand. Prophets are almost invariably poets; and poets, in many instances, have been remarkably prophetic.

I find the prophecy of the Restorer remarkably prophetic.

A. Mickiewicz receiving
inspiration - Lvov, Ukraine

Adam Mickiewicz was a talented poet who loved his nation and desired it’s salvation from oppression. He thought, he pondered and received the promise given to all who seek and knock. In times when Poland was enslaved by foreign or domestic regimes thousands of Poles read Dziady in secret. The lecture gave them hope that God would eventually save their nation. Many inspired by the text were actively involved in the fight for independence.

But we – Latter-day Saints know that true independence and freedom is possible only through following Jesus Christ and his priesthood. For us Dziady provides a deeper level of understanding how our nation (as well as every other) can become truly free. Joseph Smith – a modern day prophet and representative of Jesus Christ plays a key role in this personal as well as national fight for real liberty.

I am aware that I might sound like an overexcited convert. I admit that once you feel the enthusiasm caused by your personal testimony of the gospel, your perception of the world changes. You start noticing it’s elements in astronomy, nature and inspired literature. Ever since two of my sons’ fascination with cars started, they often notice very unique cars going through our streets. But those cars are not imaginary. They simply never noticed them before.

Maoryski prorok Potangaroa

I am not suggesting that Poland will necessarily play a special role in the restoration of the fullness of the Gospel in the world. Dziady was written for Poles and deals with our history. Every Pole or non-Pole faithful Latter-day Saint understands that accepting the Prophet as God’s true servant is necessary for gaining individual freedom from sin and error. This applies to Poles, Germans, Chinese, Zulus and everybody else. Perhaps inspired leaders of other nations also predicted the Restoration in their countries.

Actually, such cases are known and recognized by the Brethren. In the Church’s production Ensign to the Nations a prophecy by Potangaroa, a leader of the Maori nation of New Zealand was quoted:

You will recognize it when it comes. Its missionaries will travel in pairs. They will come from the rising sun. They will visit with us in our homes. They will learn our language and teach us the gospel in our own tongue. When they pray they will raise their right hands.

Just a few years after the first missionaries arrived at the island, 10% of all Maori have joined the Church.

MISSIONARY WORK IN POLAND

A member of the Church who has served his or her mission in Poland might ask: If God has such a remarkable plan to restore the Gospel in Poland, how come the work there is going so slowly? Why are most Poles not responding appropriately to the message? Why do they choose to stay faithful to their traditions, even though they often criticize them? Why don’t they accept the doctrines of salvation for the dead, eternal marriage, family? Why do they lack boldness of Gustav who demanded that the priest of an apostate Church should allow the restoration of true ancient practices?

I think Mickiewicz provides the answer in at least two places of his Dziady:

1. In Scene IX of Part 3 Mickiewicz describes a display of military power by the tsar of Russia (who represents evil, Satan, etc.). The action takes place on cold streets of Petersburg. After the parade is over, a dead Slav is found in the snow. Apparently, he was faithfully waiting for his lord, a Russian army officer who had commanded him to wait and guard his belongings until his master’s return. The servant faithfull obedience to his master cost him his life. Mickiewicz comments:

Oh poor man, such heroism, such death,
Is achievement for a dog, but for a man it is a sin.
What reward will you receive? Your lord will smile and say
That you were faithful to your death – like a dog.
Oh poor man, why am I shading a tear
And my heart pains as I think about your deed:
I feel sorry for you, oh poor Slav!
Oh, poor nation! I feel sorry for your fate,
The only kind of heroism you know is the heroism of slavery.

What killed the servant was his blind obedience to his master. Polish people are aware of the flaws of their traditions. They often complain about them. But, strangely, they are not willing to give them up. They raise their voices as they declare their faithfulness to Virgin Mary and the Holy Catholic Church to their death. No matter what. Even if it is not true. And they die spiritually.

2. What is the solution then? In Scene VII of Part 3 Adam describes the Polish nation with these words:

…Our nation is like a lava,
Cold and hard on top, dry and unpleasant,
But the inner fire won’t cool down for a century;
Let’s dig this crest and go down deep.

There is something about us, Poles that stops us from using our natural, divine potential (lava or fire). The advice is not to lose hope but to keep digging until the volcano erupts. And this is what our missionaries have been doing for nearly 30 years now – once in a while witnessing a miraculous conversion of a Pole who decided to listen to the inner Light of Christ and in consequence experiencing it’s eruption like a volcano erupts with hot lava that changes surroundings, etc.

Later in Part 3, in chapter Track to Russia (Pol.: Droga do Rosji) Mickiewicz describes Slavic people as having bodies made of thick tissue. Inside the body lives the soul compared to a caterpillar which is developing muscles and wings. He then writes:

But when the sun of freedom will shine,
What kind of insect comes out of this shell?
Will a bright butterfly tower over the earth,
Or a moth emerges, the night’s dirty tribe?

Mickiewicz seems to be cautious here about predicting an inevitable triumph or failure. It is all up to us how we respond to the message of true Liberty.

Dar proroctwa a dar poezji - mormońskie przesłanie w "Dziadach" Mickiewicza

Religia pełna jest poezji a poezja pełna religii. Najbardziej szczytna i wzniosła jak również najsłodsza i najdelikatniejsza poezja jest religijna. Inaczej być nie może. (Orson F. Whitney, poeta, Apostoł Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich)

Zaprawdę, poeci świata są prorokami ludzkości. (Josiah Gilbert Holland cytowany przez Orsona F. Whitney)

ENGLISH VERSION OF THIS ARTICLE - click here

[Ze wstydem donoszę, że w zeszłym roku po raz pierwszy przeczytałem Dziady Mickiewicza. Byłem nimi zachwycony. Najbardziej zdumiały mnie te przesłania, które wcześniej słyszałem tylko w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Napisałem więc do moich przyjaciół w USA, którzy służyli kiedyś na misji w Polsce i nadal zafascynowani są naszą kulturą, historią i rozwojem Kościoła w naszym kraju. Do tej pory jednak nie odważyłem się podzielić tym z nikim poza moją rodziną. Parę dni temu stwierdziłem jednak, że warto dzielić się nawet najbardziej niedorzecznymi pomysłami i teoriami. W najgorszym przypadku nakłonię może parę osób do lektury Dziadów - dzieła natchnionego i inspirującego. Oto tłumaczenie tego artykułu na język polski:]

wprowadzenie

Pomnik A. Mickiewicza otrzymującego
natchnienie - Lwów, Ukraina

Misjonarze Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich przybywają do Polski z wiarą, że Duch poprowadzi ich do osób wybranych do przyjęcia przywróconej przez proroka Józefa Smitha pełni ewangelii. Żyją nadzieją, że Pan ma dla polskiego narodu jakiś plan prowadzący do zbawienia wielu ludzi i ugruntowania pośród nich Swojego Kościoła. Kiedy spacerują ulicami Warszawy, Krakowa i innych miast, mijają wygrawerowane na pomnikach i wydrukowane na tablicach z nazwami ulic imię Adam Mickiewicz. Nie zdają sobie sprawy, że ten uznawany przez wielu za wieszcza polskiego narodu pisał o doktrynach i praktykach objawionych ludzkości przez Józefa Smitha jeszcze zanim Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich został oficjalnie założony.

Przyznaję, że jestem jedną z wielu ofiar czaru pięknej poezji Mickiewicza. Bardzo możliwe, że jego twórczość wywarła na mnie tak wielki wpływ, że pozwoliłem sobie w swoich interpretacjach jego tekstu na kompletny odlot. Zdecyduj jednak sam.

Adam Mickiewicz i jego Dziady

Każdy, kto choć raz odwiedził krakowskie Stare Miasto zauważył stojący na Rynku pomnik Adama Mickiewicza. To tylko jeden z wielu monumentów upamiętniających wielkiego poetę wzniesionych w całym kraju. Jego portret wisi na ścianach tysięcy sal lekcyjnych. Każde polskie dziecko nauczane jest, że Mickiewicz jest naszym narodowym wieszczem.

Oczywiście nie każdy Polak lubi poezję Mickiewicza. Naturalna tendencja do buntowania się przeciwko książkom do czytania i analizowania których jesteśmy zmuszani przez system edukacji odpycha nas od doceniania jego dzieł a po uzyskaniu dyplomu - kusi do ignorowania ich przez wiele lat. Podobnie jak ma to miejsce w USA - książki traktujące o tzw. historii rewizyjnej wybitnych postaci zyskują na popularności także i w Polsce. O Mickiewiczu również pisuje się kontrowersyjnie. Nie wiem czy Adam był dobrym i cnotliwym człowiekiem czy grzesznikiem. Jedno jest jednak pewne - posiadał niesamowity talent a jego dzieła były źródłem inspiracji dla wielu pokoleń miłośników poezji i polskich patriotów.

Dziady to jego największe dzieło. Uważane jest ono za jeden z najwspanialszych dramatów poetyckich europejskiego romantyzmu. W zeszłym roku (2017) ukazało się w Londynie pierwsze pełne tłumaczenie tej książki na język angielski (przekładu Charlesa Kraszewskiego) pod tytułem Forefathers' eve (pozycja dostępna w sklepie Amazon).

Tytuł nawiązuje do dawnego słowiańskiego rytuału. Każdego 1 listopada przywoływane były duchy zmarłych przodków w celu otrzymania od nich porad w zamian za użyczenie im pomocy w osiągnięciu niebiańskiej chwały (tradycja ta została później zastąpiona katolickim Dniem Zmarłych).

Forma tego dramatu jest dziwna i tajemnicza. Każda scena odbywa się w różnych miejscach (Wilno, Warszawa, Lwów, Petersburg) i często zdaje się nie mieć związku z całością. Welon oddzielający świat żywych od świata duchów co jakiś czas się uchyla. Słyszymy wtedy głosy aniołów albo diabłów. Dziady rozpoczyna Część II. Po niej następuje Część IV. Były one opublikowane w roku 1823. Prawie dziesięć lat później Mickiewicz ukończył patriotyczną Część III. Co ciekawe, polscy uczniowie analizują Część II w gimnazjum a Część IV w liceum.

W wielu wersetach występują symbole - często trudne do zidentyfikowania, co czyni dramat jeszcze bardziej tajemniczym. Tożsamość niektórych postaci nie zawsze jest jednoznaczna. Główny bohater występuje pod różnymi imionami. Jego imię Gustaw zastąpione jest imieniem Konrad a w ostatniej części znany jest prawdopodobnie jako Pielgrzym.

Wiele fragmentów przedstawionych jest jednak w jasnej i zrozumiałej formie. Na przykład, rady otrzymywane od duchów zmarłych są głębokie a jednocześnie proste. A więc, nawet jeśli całość nie zdaje się tworzyć kompletnego sensu, czytelnik nadal odnajduje w tekście wiele wartościowych zasad. Dobrym (choć nie doskonałym) porównaniem są zapiski proroka Izajasza w Starym Testamencie.

Zamiast omawiania całości tekstu, skupię się tu na kilku fragmentach, które zaznaczyłem w swoim egzemplarzu. Czytając je nie mogłem oprzeć się wrażeniu, że nawiązują do pewnych unikatowych doktryn i obrzędów obecnych w naukach przywróconego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Najbardziej fascynujący jest jednak fragment, który - przypadkiem lub nie - zdaje się nawiązywać do osoby Józefa Smitha.

Warto na początku zauważyć, że większość dramatu Dziady powstała w okresie, w którym ważne wydarzenia związane z przywracaniem ewangelii miały miejsce w Stanie Nowy Jork (1823). Ostatnia część opublikowana została dwa lata po formalnym ustanowieniu Kościoła (1832). Myślę, że możemy bezpiecznie założyć, że przebywający we Włoszech Adam Mickiewicz nie miał żadnego kontaktu z Kościołem i nie posiadał żadnej wiedzy o jego doktrynie (która stopniowo się formowała w Nowym Świecie). Tym bardziej, że niektóre z nich nauczane były przez Józefa Smitha długo po publikacji Dziadów. Kiedy Polacy w Europie czytali to dzieło, łącznie z fragmentem zawierającym możliwe proroctwo o męczeńskiej śmierci Józefa Smitha, Józef dopiero co zabierał się do przewodzenia Kościołem Chrystusa.

Przejdźmy teraz do konkretów:

1. przywrócenie obrzędów za zmarłych

W pierwszej scenie dramatu duch zmarłego Gustawa odwiedza księdza grekokatolickiego i jego dzieci (w Kościele Grekokatolickim nie praktykuje się celibatu). Przedstawia się jako przedstawiciel zmarłych przodków i próbuje namówić kapłana do przywrócenia pradawnych obrzędów za zmarłych.

Nie chodzi tu konkretnie o chrzest za zmarłych, lecz cel tych prasłowiańskich tradycji jest dokładnie ten sam. Gustaw uzasadnia, że bez tych obrządków zmarli przodkowie nie mogą dostać się do nieba i służyć nam - żywym.

My również wierzymy, że obrzędy za zmarłych są niezbędne dla ich zbawienia. My również oczekujemy od naszych przodków, że po wstąpieniu do Raju będą nam asystować jako posługujący aniołowie, pomagając na przykład niektórym w nawiązaniu kontaktu z misjonarzami. Za każdym razem też gdy dokonujemy obrzędu za zmarłych, Duch Święty wzmacnia nas przypominając nam o własnych przymierzach Wyniesienia.

Stosunek Mickiewicza do obowiązującej w jego czasach wersji chrześcijaństwa zasługuje na uwagę. Zdaje się on uznawać ją za przynajmniej w jakimś stopniu w stanie odstępstwa. Brakuje w niej bowiem pełnego zrozumienia duchowej rzeczywistości i ważnych zbawiennych obrzędów.

2. małżeństwo na wieczność

Gustaw naucza księdza o trzech rodzajach śmierci: Jedna jest oddzieleniem się ducha od ciała, inna to wieczne potępienie (pisma święte Świętych w Dniach Ostatnich nazywają to śmiercią duchową). Zastanawiająca jest trzecia śmierć o której wykłada Gustaw. Jest nią rozdzielenie dwojga zakochanych. Nie używa tu słowa małżeństwo, ale całkiem jasno i wyraźnie mówi o wiecznym związku mężczyzny i kobiety po śmierci.

Wielu Chrześcijan wierzy, że Ofiara Chrystusa pokonuje dwa rodzaje śmierci: śmierć fizyczną i grzech, czyli śmierć duchową. Jednak z tego co mi wiadomo - tylko Święci w Dniach Ostatnich podkreślają, że jednym z błogosławieństw Zmartwychwstania Chrystusa jest pokonanie tragicznego następstwa śmierci jakim jest anulowanie związku małżeńskiego. Bez mocy zapieczętowania małżonków, w momencie śmierci jednego z nich następuje rozwód. Dlatego właśnie Jezus udzielił Szymonowi, któremu nadał nowe imię - Piotr - upoważnienie do wiązania małżeństw i rodzin nie tylko na czas życia ale na całą wieczność. Klucze, które Jezus dał Piotrowi nie są jakimiś tajemniczymi kluczami do Rzymu czy Nieba, ale chodzi tu właśnie o klucze kapłaństwa - moc i upoważnienie do zapieczętowania męża i żony (…i cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane i w niebie… - Mateusz 16:19).

3. nie ma zbawienia bez małżeństwa

W otwierającej dramat scenie duch zmarłej ukazuje się ludziom otaczającym coś w rodzaju ołtarza. Jest to młoda dziewczyna o imieniu Zosia. Podczas swojego życia była atrakcyjną panną, którą interesowało się wielu chłopców. Ona jednak nie dbała o małżeństwo. Wiodła wygodne i beztroskie życie, zabawiając się ze zwierzętami, spędzając czas na łonie przyrody, itd.

Po nagłej śmierci Zosia znalazła się w dziwnym stanie - między ziemią a niebem. Nie rozumie dlaczego czuje się smutna - nie odczuwa bowiem żadnego bólu. Nie jest też jednak szczęśliwa. Przypomina to stan, w którym według doktryny Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich przebywali Adam i Ewa przed skosztowaniem zakazanego owocu i zawarciem małżeństwa po którym zaczęli doświadczać wyzwań śmiertelnego życia w niedoskonałym świecie. Zosia jest wiecznie znudzona i nie wie do którego należy świata.

Kiedy przewodniczący rytuałowi mężczyzna pyta ją jakiej pomocy oczekuje od żywych, Zosia prosi by chłopcy złapali ją za dłonie i pociągnęli w dół, bowiem kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie.

Celem małżeństwa jest założenie rodziny. Jako były kawaler a obecnie mąż i rodzic, bez swojej rodziny nigdy tak naprawdę nie dotykałem ziemi. Nic tak nie uczy miłości, cierpliwości i przebaczenia jak własne dzieci, szczególnie kiedy naturalne tendencje nastolatka nakłaniają go do buntu. Bez takiego doświadczenia trudno - jeśli w ogóle jest to możliwe - poznać i zrozumieć Ojca Niebieskiego, naszego dosłownego Rodzica, przeciwko któremu tak często się buntujemy a On mimo wszystko pozostaje nam wierny i zaprasza, byśmy do niego powrócili.

Prawdopodobnie żadna inna religia nie podkreśla wagi małżeństwa tak jak my. Lecz gdyby ktoś zadał nam pytanie: Czy grzechem jest nie zawarcie małżeństwa?, nie łatwo byłoby na nie odpowiedzieć. Nikt nie przecież nie trafia do piekła za to, że jest panną czy kawalerem. Taka osoba może odziedziczyć miejsce w Królestwie Celestialnym. Jednak wyłącznie prawnie zaślubione pary małżeńskie mogą wstąpić do wyniesienia.

Mickiewicz nie przedstawia Zosi jako grzesznicy. Jednocześnie jednak zarzuca jej grzech obojętności. Nie trafiła ona do piekła, ale również nie do nieba. Jest zawieszona gdzieś między niebem a ziemią.

Chłopcy próbują spełnić prośbę Zosi ściągając ją ku ziemi, lecz wiatr unosi ją ku niebu tak, że nie mogą jej złapać. W końcu zapada wyrok - przez jeszcze dwa lata dziewczyna fruwać będzie w powietrzu, po czym otrzyma pozwolenie na wstąpienie do nieba.

Przywrócona doktryna nie powstrzymuje osób, które nie wykorzystały podczas swojego życia możliwości otrzymania obrzędu zapieczętowania na wieczność, przed ostatecznym osiągnięciem wyniesienia. Będą jednak musiały cierpliwie czekać, prawdopodobnie do odpowiedniego momentu podczas Millenium, zanim będą w stanie nadrobić zaległości przez otrzymanie obrzędu zapieczętowania do swojego wiecznego małżonka czy małżonki. Bycie zawieszonym między ziemią a niebem to wspaniała analogia.

4. błogosławieństwa przychodzą po cierpieniach

Ludowy kapłan przywołuje duchy dwojga zmarłych dzieci, które proszą o ziarno musztardy. Wyjaśniają, że podczas swojego krótkiego życia nigdy nie zaznały nędzy. Wtedy dzielą się taką mądrością: Kto nie doznał goryczy ni razu, Ten nie dozna słodyczy w niebie.

Wiemy oczywiście, że wszystkie zmarłe dzieci zostaną zbawione. Jednak mądrość o goryczy i słodyczy coś nam przypomina.

Prorok Lehi w drugim rozdziale Drugiej Księgi Nefiego naucza jak ważne jest przeciwieństwo we wszystkim. Tak jak Mickiewicz, Lehi również twierdzi, że prawdziwe szczęście możliwe jest dopiero po doświadczeniu bólu. Naszych pierwszych rodziców umieszczono w ogrodzie, w którym rosły dwa wyjątkowe drzewa. Jedno wydawało owoc słodki, a drugi gorzki (2 Nefi 2:15). Plan Boga zakładał, że Adam i Ewa skosztują zakazanego, gorzkiego owocu po to, by po przyziemnych cierpieniach mogli w końcu radować się smakiem słodkiego owocu drzewa życia.

5. nowe imię

Na początku Części III, główny bohater, Gustaw, otrzymuje nowe imię. Od tego momentu znany jest jako Konrad. Opisana jest wtedy modlitwa przypominająca walkę starotestamentowego patriarchy Jakuba z Bogiem (lub aniołem). Z pomocą kapłana Konrad otrzymuje w końcu odpuszczenie swoich grzechów i doświadcza przemiany serca. Staje się wtedy nowym stworzeniem, przywódcą, bohaterem - gotowym zbawić swój naród od ucisku zła.

Zastanawiającą jest kolejność wydarzeń. Konrad otrzymuje nowe imię przed pokutą i ponownym narodzeniem. Wydaje się, że powinno być odwrotnie - najpierw pokuta i jej owoc - przemiana serca, a potem nowe imię. Czy możliwe jest, by członek Kościoła został obdarowany wiedzą z wysokości a niczego się nie nauczył? Z pewnością. Tak jak chrzest nie jest końcem drogi, lecz bramą za którą wkracza się na wąską ścieżkę, podobnie jest z obrzędami Świątyni. Jeżeli nauczymy się czegoś w Świątyni to możemy doznać przemiany serca i stać się nową istotą - zbawicielem na górze Syjon. Wszystko jednak zależy od tego jak przyjmujemy nowe imię - od naszej pokuty i przemiany serca.

6. tajemniczy wskrzesiciel

Omawialiśmy dotąd dość jasne przykłady. Przekaz jest klarowny i zastanawiająco przypominający niektóre przywrócone przez proroka Józefa Smitha doktryny - zbawienie możliwe dzięki doświadczeniu cierpienia, związek kobiety i mężczyzny, małżeństwo na wieczność, pokuta, przemiana serca oraz potrzeba obrzędów za zmarłych.

Przejdźmy teraz do najbardziej mistycznej części książki - proroctwa o wskrzesicielu - kimś, kto przywraca coś, co zostało wcześniej zagubione. Adam opisuje wizję otrzymaną przez księdza Piotra w Scenie V, części III, po czym następuje próba poniesienia go przez aniołów do trzeciego nieba (!). To prawdopodobnie najbardziej znany fragment dzieła. Każdy niemal Polak słyszał słowa a imię jego będzie czterdzieści i cztery i wie, że pochodzą one z Dziadów.

Tak jak niektóre proroctwa Izajasza (i wielu innych proroków) mają kilka znaczeń, również i ta wizja może mieć więcej niż jedno. Niektóre proroctwa wypełniają się kilka razy. Na przykład, w znanym tekście z 37 rozdziału Księgi Ezechiela pojawia się symbol dwóch kawałków drewna. Według natchnionej interpretacji proroka Józefa Smitha, obiekty te reprezentują zarówno połączenie się dwóch królestw - Judy i Izraela jak również wydarzenie z końca lat 1970. a więc następujące setki lat później, jakim jest publikacja tomu zawierającego Biblię (drewno Judy) i Księgę Mormona (drewno Józefa).

Istnieją różne teorie interpretujące wizję kapłana Piotra. Sam Mickiewicz jednak nigdy nie wyjaśnił o co w niej chodziło. Wizja ta w piękny i dramatyczny sposób nawiązuje do martyrologii i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Historia polskiego narodu porównana jest do męczeńskiej śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Dziady powstały w okresie rozbioru Polski. Mickiewicz żył w czasach, gdy Polski nie było na mapie Europy. Reżimy Rosji, Prus i Austrii porównane są do kawałka drewna na którym nasz naród został ukrzyżowany. Lecz tak jak Chrystus powrócił do życia, Mickiewicz przewidział, że Polska również powstanie (jak wiadomo, tak się stało - 6 dekad po śmierci Mickiewicza uzyskaliśmy niepodległość) i zbawi resztę Europy.  Nasz naród dokonał tego przynajmniej dwa razy: podczas Bitwy Warszawskiej 1920 roku powstrzymującej sowiecką inwazję Europy i przez ruch solidarnościowy, który w latach 1980. w dużej mierze wpłynął na rozpad Związku Radzieckiego (być może w przyszłości nasz kraj ponownie zbawi Europę doprowadzając do rozpadu socjalistycznego i biurokratycznego tworu jakim jest Unia Europejska).

W tekście Mickiewicza, oprócz polskiego narodu, Chrystus stanowi również archetyp osoby, której tożsamość nigdy nie została podana - przywracającego, czyli wskrzesiciela. Niektórzy uważają, że chodzi tu o Konrada - głównego bohatera dramatu - jest to tylko jedna z kilku teorii, której problemem jest fakt, że nie wszystkie elementy opisu pasują do Konrada. Przedstawię teraz nową możliwą interpretację:

Przyjrzyjmy się najpierw szczegółowemu opisowi tej tajemniczej osoby:

1. Wywodzi się on z narodu, który emigrował na północ (scena V, wersety 14-18).

Tłum wozów – jako chmury wiatrami pędzone,
Wszystkie tam w jedną stronę.
Ach, Panie! To nasze dzieci,
Tam na północ – Panie, Panie!
Takiż to los ich – wygnanie!

2. Nazwany jest obrońcą i wskrzesicielem (wersety 21-22).

Patrz – ha – to dziecię uszło – rośnie – to obrońca!
Wskrzesiciel narodu,

3. Narodzi się z matki obcej (w. 23).

Z matki obcej;

4. Jest potomkiem dawnych bohaterów (w. 23).

Krew jego dawne bohatery,

5. Będzie prześladowany i sądzony przez całą Europę (w. 29-30).

Cała Europa wlecze, nad nim się urąga –
„Na trybunał!” – Tam zgraja niewinnego wciąga.

6. Zostanie skazany przez sędziego bez serca, który wie o jego niewinności (w. 31-35).

Na trybunale gęby, bez serc, bez rąk: sędzie –
To jego sędzie!
Krzyczą: „Gal, Gal sądzić będzie!”
Gal w nim winy nie znalazł i – umywa ręce,
A króle krzyczą: „Potęp i wydaj go męce. …

7. Jest konającym synem Wolności (w. 51).

A matka Wolność u nóg zapłakana stoi.

8. Bóg go opuści po czym skona (w. 56-58).

Mój kochanek! Już głowę konającą spuścił,
Wołając: „Panie! Panie! Za coś mię opuścił!”
On skonał!

9. Jego biała szata pokryje cały świat (w. 59-63).

Ku niebu, on ku niebu, ku niebu ulata!
I od stóp jego wionęła
Biała jak śnieg szata –
Spadła, - szeroko – cały świat się w nią obwinął.
Mój kochanek na niebie, sprzed oczu nie zginął.

10. Jego oczy są jak trzy słońca (w. 64-65).

Jako trzy słońca błyszczą jego trzy źrenice,
I ludom pokazuje przebitą prawicę.

11. Ma trzy oblicza (w. 70-71).

Mąż straszny – ma trzy oblicza,
On ma trzy czoła.

12. Ochraniać go będzie tajemnicza księga (w. 72-73).

Jak baldakim rozpięta księga tajemnicza
Nad jego głową, osłania lice.

13. Nazwany będzie namiestnikiem wolności (w. 74-77).

Podnożem jego są trzy stolice.
Trzy końce świata drżą, gdy on woła;
I słyszę z nieba głosy jak gromy;
To namiestnik wolności na ziemi widomy!

14. Zbuduje swój Kościół (w. 78-79).

On to na sławie zbuduje ogromy
Swego kościoła!

15. Stanie na trzech koronach, choć sam nie będzie nosić korony (w. 80-81).

Nad ludy I and króle podniesiony;
Na trzech stoi koronach, a sam bez korony:

16. Jego życie będzie trudne (w. 82).

A życie jego – trud trudów,

17. Nazwany będzie ludem ludów (w. 83).

A tytuł jego – lud ludów;

18. Jego imię to czterdzieści i cztery (w. 23-24, 84-85).

Z matki obcej; krew jego dawne bohatery,
A imię jego będzie czterdzieści i cztery.

Opis ten pasuje do Jezusa Chrystusa i polskiego narodu (za jakiego uważał go patriota na uchodźstwie - Adam Mickiewicz). W wersecie 21 pojawia się jednak wskrzesiciel. W religii Świętych w Dniach Ostatnich osoba, która włożyła największy wkład we wskrzeszenie, czy przywrócenie czystej prawdy o Bogu uznaje się Józefa Smitha. Kiedy ta myśl przyszła mi do głowy, postanowiłem jeszcze raz przeczytać wizję kapłana porównując zawarte w niej informacje do mojej wiedzy o Proroku Przywrócenia. Okazało się, że Józef Smith pasuje jak ulał do każdego z 18 punktów. Proszę rozważyć następujące uzasadnienie:

1. Wskrzesiciel należy do narodu, który emigrował na północ. Józef Smith jest potomkiem Izraela przez linię Józefa i Efraima - jednego z zagubionych plemion Izraela - rozproszonego po krajach północy.

2. Nazwany został wskrzesicielem, czyli tym, co przywraca. Józef Smith znany jest jako Prorok Przywrócenia.

3. Narodzi się z obcej matki - a więc nie chodzi o Polaka.

4. Jest potomkiem starych bohaterów. Jak już wspomniałem, Józef Smith jest potomkiem Abrahama, Izaaka, Jakuba, Józefa oraz innych starożytnych proroków - bohaterów Świętej Biblii.

5. Będzie prześladowany i sądzony przez całą Europę. Prawdopodobnie każdy misjonarz, który służył w Europie wie, że Józef Smith jest tu wyszydzany przez wielu mądrali. Popularne w Europie wartości są przeciwnością nauk Proroka - jesteśmy zniechęcani do małżeństwa, wiara w Boga jest wyśmiewana, socjalizm zyskuje na popularności, patriarchat czyli odpowiedzialne przewodnictwo mężczyzny jest demonizowany, objawienia od Boga przedstawiane są jako bajki, itp.

6. Zostanie skazany przez sędziego bez serca, który wie, że jest niewinny. Egzekucji Józefa Smitha dokonali ludzie bez skrupułów dobrze zdający sobie sprawę z jego niewinności. Jednym z nich był William Law, który przyznał potem, że Józefa zamordowano mimo, że był niewinny. W szerszym, bardziej symbolicznym znaczeniu - wielu ludzi ignoruje przesłanie Józefa Smitha nie z przekonania, iż był uzurpatorem, czy fałszywym prorokiem, ale dlatego, że rozpatrzenie możliwości, że był posłany przez Boga jest dla nich niewygodne, zaprzeczające tradycji.

7. Wolność będzie opłakiwać konającego syna. Tylko pełnia Ewangelii błogosławi indywidualne osoby oraz narody prawdziwą wolnością - wolnością od grzechu, ale również takim systemem rządzenia, który gwarantuje wolność osobistą, wolny handel, etc. Odrzucając Józefa Smitha, tracimy szansę na duchowe wyzwolenie od błędu, grzechu i nadziei na lepszy świat.

8. Po opuszczeniu przez Boga wskrzesiciel skona. Kilku proroków naszych czasów zwracało uwagę na to, że Józef Smith był typem Jezusa Chrystusa, Jego symbolem. Śmierć proroka także symbolizowała męczeńską śmierć Jezusa. Bóg pozwala na zamordowanie swoich sług, bo wydarzenia te są ważnymi elementami Planu Zbawienia (znanego również jako Plan Wolności).

9. Jego biała szata pokryje świat. Nadejdzie czas, gdy objawienia otrzymane przez Józefa Smitha dotrą do każdego narodu, języka i ludu. Przywrócone za jego pośrednictwem kapłaństwo będzie obecne wszędzie. Przetłumaczona i opublikowana przez Józefa Księga Mormona będzie dostępna w każdym języku (już została przetłumaczona na ponad sto języków). Świątynie pokryją cały świat i tłumy z każdego narodu odzieją się w białe szaty według instrukcji Proroka Józefa.

10. Jego oczy będą jak trzy słońca. Według Alonzo L. Gaskill (The Lost Language of Symbolism) oczy symbolizują pochwycenie światła, wiedzę, znaczenie i objawienie. Obecność wielu oczu na jednej istocie zwykle bywa interpretowane jako symbol wszechwiedzy... (str. 36). Słońce symbolizuje Syna Boga w chwale celestialnej czyli boską naturę. (str. 323). Liczba 3 jest symbolem Boskiej Trójcy i boskiej ingerencji, wsparcia i wpływu. (str. 319). Trzy wieże Świątyni Salt Lake symbolizują Boską Trójcę oraz Pierwsze Prezydium Kościoła. Józef dostrzegał rzeczy takimi jakie są - tak jak postrzega je Bóg.

11. Ma trzy oblicza i czoła. Objawienia od Boskiej Trójcy, upoważnienie kapłaństwa. Kiedy występował jako prorok, Józef myślał tak jak myśli Bóg. Czoło - symbol tego o czym myślimy, miłości lub pragnienia. (str. 313)

12. Będzie go ochraniać tajemnicza księga. Józef był pierwszą osobą, której duchowe wykształcenie rozpoczęły badania tekstu Księgi Mormona. Podążanie za jej naukami chroniło go od niebezpieczeństw (tak, jak chroni każdego kto je stosuje w swoim życiu). Księga Mormona jest kamieniem zwornikiem (ang. keystone) czyli elementem podtrzymującym Przywróconą Ewangelię. Księga tajemnicza może również odnosić się do Biblii.

13. Nazwany jest namiestnikiem wolności. Tak jak powyżej, Ewangelia nauczana przez Proroka Józefa Smitha przynosi prawdziwą wolność.

14. Zbuduje swój Kościół. Ta wzmianka zasługuje na szczególną uwagę, bowiem zdaje się zacieśniać liczbę możliwych kandydatów do założycieli religijnych. Bezsprzecznie też usuwa z listy bohatera dramatu - Konrada.

15. Stanie na trzech koronach a sam nie będzie nosić korony. Józef był prowadzony przez Ojca, Syna i Ducha Świętego - wiecznego Króla. Sam natomiast nie był królem a tylko narzędziem w ich rękach.

16. Jego życie będzie trudem trudów. Życie Józefa było pełne przeciwności - prześladowany, wiele razy aresztowany, znęcano się nad nim fizycznie i psychicznie, przynajmniej jedno z jego dzieci straciło życie z powodu prześladowań, jakich doznała jego rodzina, nawet jego żona nie przyjmowała wszystkich otrzymanych przez niego objawień.

17. Nazwany będzie ludem ludów. Józef przewodzi organizacji do której przystępują ludzie z wielu krajów. Założył Królestwo obecne pośród wszystkich narodów.

18. Imię jego to 44. Wspomniane morderstwo Józefa Smitha miało miejsce w roku 1844, najbliższym roku czterdziestym czwartym po napisaniu przez Mickiewicza Dziadów. Nie jest to oczywiście jedyna możliwa interpretacja tej liczny, ale żadna inna teoria nie wydaje się zbliżać tak blisko i dosłownie do konkretnego wydarzenia.

Czy to możliwe?

Czy możliwym jest, by Bóg natchnął poetę do napisania książki, która na wielu poziomach będzie źródłem natchnienia dla jego narodu?

Po przypomnieniu słów Josiah Gilberta Hollanda: Zaprawdę, poeci świata są prorokami ludzkości, Starszy Orson F. Whitney dodał:

Nie uważam, że Holland chciał przez to powiedzieć, że poeci świata są jego jedynymi prorokami lub że są oni prorokami w tym samym sensie czy stopniu co natchnione wyrocznie świętych zapisków. Wierzę jednak, że dar poezji spokrewniony jest z darem proroctwa - oba pochodzą od Boga i zazwyczaj idą w parze jeden z drugim. Prorocy prawie bez wyjątku są poetami a poeci w wielu przypadkach byli zadziwiająco przewidujący.

Czy proroctwo o Wskrzesicielu nie jest zadziwiająco przewidujące także w odniesieniu do objawionych po jego publikacji doktryn i obrzędów?

Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz był utalentowanym poetą. Kochał swój naród i pragnął jego zbawienia od ucisku. Myślał, rozważał i w końcu otrzymał to, co obiecane jest każdemu, kto szuka i puka.

W czasach, w których Polska zniewolona była przez obce i wewnętrzne reżimy tysiące Polaków czytało Dziady. Często omawiano to dzieło po kryjomu. Lektura ta przywracała im nadzieję w wyzwolenie ich narodu przez Boga. Wielu tekst ten zainspirował do aktywnego udziału w walce o niepodległość.

Święci w Dniach Ostatnich wiedzą, że prawdziwa niepodległość i prawdziwa wolność możliwe są tylko przez podążanie za przykładem Jezusa Chrystusa i jego kapłaństwa. Czy nie może być tak, że dla nawróconych do przywróconej ewangelii to wspaniałe dzieło zawierać może ukryte znaczenia, głębszy poziom zrozumienia tego jak nasz naród może się stać prawdziwie wolny? Józef Smith - nowożytny prorok i przedstawiciel Jezusa Chrystusa odgrywa kluczową rolę w tej osobistej jak i narodowej walce o wolność.

Można mi zarzucić niepoprawne uniesienie neofity. Przyznaję, że kiedy poparta przez Ducha Świętego wiedza ewangelii rozpali entuzjazm człowieka to zaczyta on wszystko postrzegać nieco inaczej. Jej elementy dostrzega się w astronomii, naturze, natchnionej literaturze i w innych dziedzinach. To trochę tak, jak z moimi synami, którzy od momentu od którego zafascynowali się motoryzacją, często zauważają na ulicach modele unikalnych samochodów. Samochody te nie są jednak wytworem ich wyobraźni. Po prostu wcześniej ich nie zauważali.

Nie sugeruję, że Polska ma odegrać jakąś szczególną rolę w przywróceniu pełni ewangelii na świecie. Dziady napisane były dla Polaków. Ich tematem jest nasza historia i nasza przyszłość. Każdy wierny Święty w Dniach Ostatnich rozumie, że przyjęcie Proroka jako prawdziwego sługi Boga jest istotnym krokiem do uzyskania osobistej wolności od grzechu i błędu.

Maoryski prorok Potangaroa

Odnosi się to do Polaków, Niemców, Chińczyków, narodu Zulu i każdej innej narodowości. Być może natchnieni przywódcy innych narodów również przewidzieli, że Przywrócenie nastąpi w ich krajach.

Takie przypadki są faktycznie znane i nauczane przez Kościół. W wyprodukowanym przez Kościół filmie Sztandar dla narodów (Ensign to the Nations) wspomniane jest proroctwo jednego z przywódców Maorysów - rdzennej ludności Nowej Zelandii - o nadejściu ze wschodu misjonarzy chodzących w parach, odwiedzających ludzi w domach, nauczających ich w języku maoryskim i wznoszących prawą dłoń przy wykonywaniu obrzędów. Proroctwo to znacznie ułatwiło ziomków proroka Potangaroa rozpoznanie prawdziwych posłańców Boga. Po kilku latach od pojawienia się na wyspie misjonarzy aż 10% ludności wyspy przystąpiło do Kościoła.

praca misjonarska w Polsce

Członek Kościoła, który służył na misji w Polsce może zapytać: Jeżeli Bóg ma cudowny plan przywrócenia ewangelii w Polsce, dlaczego praca misjonarska jest w tym kraju tak trudna? Dlaczego większość Polaków nie przyjmuje nowiny o przywróceniu? Dlaczego wolą pozostać wierni nawet tym tradycjom, które tak często sami krytykują? Dlaczego odrzucają doktryny o odkupieniu zmarłych, wiecznego małżeństwa i rodziny? Dlaczego nie są śmiali jak Gustaw, który żądał od kapłana odstępnego kościoła by pozwolił na przywrócenie prawdziwych, pradawnych praktyk?

Myślę, że Mickiewicz odpowiada na te pytania w przynajmniej dwóch miejscach Dziadów:

1. W Części III, scenie IX, Mickiewicz opisuje popis potęgi militarnej cara Rosji (reprezentującego zło, Szatana). Akcja rozgrywa się na ulicach Petersburga. Po zakończeniu parady znalezione są w śniegu zwłoki Słowianina. Okazuje się, że był to wierny swemu panu, rosyjskiemu oficerowi sługa. Jego pan rozkazał mu by na niego czekał i pilnował rzeczy aż do jego powrotu. Mickiewicz tak komentuje wierne posłuszeństwo, które doprowadziło do tragedii:

O biedny chłopie! Heroism, śmierć taka,
Jest psu zasługą, człowiekowi grzechem.
Jak cię nagrodzą? Pan powie z uśmiechem,
Żeś był do zgonu wierny – jak sobaka.
O biedny chłopie! Za cóż mi łza płynie
I serce bije, myśląc o twym czynie:
Ach, żal mi ciebie, biedny Słowianinie! –
Biedny narodzie! żal mi twojej doli,
Jeden znasz tylko heroizm – niewoli.

Ślepe posłuszeństwo doprowadziło do śmierci sługi. Nasz naród ma wiele tradycji. Niektóre jednak nie są dobre. Polacy zdają sobie sprawę z niedoskonałości niektórych. Często na nie narzekają. Jednak nadal nie chcą ich porzucić. Nabożnym tonem oddają się Matce Boskiej i Świętemu Kościołowi Katolickiemu aż do swojej śmierci. Bez względu na wszystko. Nawet jeśli nie jest to prawda. I duchowo umierają.

2. Czy jest jakieś wyjście z tej sytuacji? W Części III, Scenie VII tak Adam opisuje polski naród:

… Nasz naród jak lawa,
Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,
Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi;
Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.

Coś nas powstrzymuje od naturalnego, boskiego potencjału, który nosi w sobie każdy człowiek (lawa, ogień). Misjonarze i inni członkowie Kościoła nie powinni więc tracić nadziei, lecz kłuć skorupę aż nastąpi erupcja wulkanu. Robimy to od 30 lat, co jakiś czas ciesząc się cudownym nawróceniem Polaka, który podjął odważną decyzję wsłuchania się w wewnętrzny głos Światła Chrystusa uzewnętrzniającego się jak zmieniająca okoliczny krajobraz gorąca lawa.

Dalej, w Części III, w rozdziale Droga do Rosji, Mickiewicz opisuje Słowian jako istoty, których ciała stworzone są z grubej tkanki. Wewnątrz żyje dusza porównana do gąsienicy na której rosną muskuły i skrzydła. Wtedy pisze tak:

Ale gdy słońce wolności zaświeci,
Jakiż z powłoki tej owad wyleci?
Czy motyl jasny wzniesie się nad ziemię,
Czy ćma wypadnie, brudne nocy plemię?

Mickiewicz ostrożnie przepowiada triumf lub porażkę. Wszystko zależy od nas samych - od tego jak zareagujemy na przesłanie prawdziwej Wolności.

Cztery wersje Pierwszej Wizji Józefa Smitha

Krytycy Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich zarzucają Józefowi Smithowi kłamstwo, zwracając uwagę na różnice w relacjach z Pierwszej Wizji, której doświadczył w wieku 14 lat. Za każdym bowiem razem, gdy Józef Smith Jr. opowiadał o tym samym wydarzeniu, podawał różne szczegóły. Wniosek – zeznania świadka wzajemnie się zaprzeczają, nie jest więc osobą wiarygodną. Pierwszą Wizję możemy więc uznać za wytwór wyobraźni.

Do naszych czasów przetrwały cztery relacje Józefa z jego pierwszej modlitwy na głos w lesie. Napisane były w latach: 1832, 1835, 1838 i 1842. Po uważnym przestudiowaniu każdej z nich zauważyłem tylko jeden szczegół, w którym Józef Smith wyraźnie zaprzecza sobie samemu. W relacji z 1832 roku (jedynej napisanej jego ręką) Józef dopisał między wierszami notkę w 16 roku mojego życia. W każdej z pozostałych podaje wiek czternastu lat (albo około czternaście lat).

Zwykła pomyłka czy świadome wprowadzanie w błąd?

Prorok Smith twierdzi, że doświadczył Pierwszej Wizji wiosną 1820 roku. W grudniu 1819 roku skończył 14 lat. Dlaczego więc w sprawozdaniu z 1832 roku napisał, że miał 16 lat?

Myślę, że po prostu się pomylił. Pisał on tu o dwóch wydarzeniach – Pierwszej Wizji oraz wizycie Anioła Moroniego. To ostatnie miało miejsce 21 września 1823 roku, a więc miał wtedy 16 (w grudniu 1822 skończył 16) lub – jak kto woli 17 lat (często wiek osoby upraszczany jest biorąc pod uwagę nie dokładną datę, lecz lata – 21 września 1823 roku Józefowi brakowało do 17 urodzin około 3 miesięcy). Taką pomyłkę więc łatwo sobie wyobrazić.

Oczywiście można też przyjąć, że Józef Smith nie mógł być prawdziwym prorokiem bo napisał 16 zamiast 14. Konsekwentnie jednak powinniśmy odrzucić prawdziwość tekstu Biblii, bo zawiera wiele drobnych pomyłek i nieistotnych przekłamań. Podaje na przykład, że od śmierci do zmartwychwstania Jezusa minęły 3 dni i 3 noce (Mateusz 12:40). W rzeczywistości jednak Jezus nie żył przez niecałe 2 dni. Umarł bowiem w piątek wieczorem a zmartwychwstał w niedzielę rano. Bądźmy jednak nieco wyrozumiali. Mateusz prawdopodobnie policzył szybko: piątek, sobota, niedziela – i wyszły trzy dni. Ta pomyłka w żadnej mierze nie odbiera znaczenia zmartwychwstania. Dwa czy trzy dni po ukrzyżowaniu – zmartwychwstanie Jezusa nastąpiło i śmierć na zawsze została pokonana. Czy z powodu tej jednej pomyłki powinniśmy odrzucić wszystkie relacje z życia Chrystusa napisane przez Mateusza?

Dlaczego każda z relacji zawiera unikalne szczegóły?

Odpowiedziami na to pytanie podzieliłem się w swoim poprzednim artykule – kliknij tutaj. W tym pozostawiam Czytelnika sam na sam z Józefem Smithem i jego sprawozdaniami:

relacja z 1832 roku

Jest to jedyny zapisany ręką Józefa Smitha opis wizji z 1820 roku. W oryginalnym tekście (jak widać na załączonej fotografii) brakuje wielu znaków interpunkcyjnych. Tak to już bywa w Kościele, na którego przywódcę i proroka Bóg powołuje prostego wieśniaka czy – w przypadku Piotra – rybaka. Pozwoliłem więc sobie na małą edycję. Tekst jednak jest nie zmieniony – podzieliłem jednak go na zdania i dodałem przecinki. Oryginalny tekst: kliknij tutaj.

„[…] Kiedy tak się nad tym zastanawiałem i o tym, że ta Istota przychodzi do tych, którzy ją czczą w duchu i prawdzie, dlatego wołałem do Pana o łaskę, bo do nikogo innego nie mogłem się udać by otrzymać łaskę. Pan usłyszał me wołanie na pustkowiu. Kiedy tak wołałem do Pana w wieku 16 lat, słup światła przewyższający blask słońca w południe zstąpił z wysokości i objął mnie. Wypełnił mnie Duch Boga a Pan otwarł dla mnie niebiosa i widziałem Pana. Przemówił do mnie mówiąc: „Józefie, mój synu, twe grzechy są ci przebaczone. Idź i krocz w moim prawie i przestrzegaj moich przykazań. Zaprawdę jestem Panem chwały i zostałem ukrzyżowany za świat, by wszyscy, którzy wierzą w me imię mogli posiąść życie wieczne. Zaprawdę, świat pogrążony jest obecnie w grzechu. Nikt nie czyni dobra, nikt. Odwrócili się od ewangelii i nie przestrzegają mych przykazań. Zbliżają się do mnie ustami podczas gdy ich serca są daleko ode mnie. Mój gniew gorzeje przeciw mieszkańcom ziemi by nawiedzić ich za bezbożność i wypełnić to, co było powiedziane ustami proroków i apostołów: zaprawdę przychodzę szybko jak napisano, w chmurze odziany w chwałę mego Ojca. Mą duszę wypełniła miłość. Przez wiele dni radowałem się wielką radością, lecz nie znalazłem nikogo kto uwierzyłby w niebiańską wizję. Mimo to rozważałem te rzeczy w swym sercu.

[...] I stało się, że kiedy miałem siedemnaście lat ponownie wołałem do Pana i ukazał mi niebiańską wizję. Zaprawdę, anioł Pana zstąpił i stanął przede mną. miało to miejsce nocą. Nazwał mnie po imieniu i powiedział, że Pan odpuścił mi moje grzechy. Objawił mi, że w miasteczku Manchester, w powiecie Ontario - N.Y. - znajdują się płyty [...]"

relacja z 1835 roku

Jesienią 1835 roku Józef Smith opowiedział o Pierwszej Wizji oraz wizycie anioła Moroniego Robertowi Matthewsowi, nieznajomemu, który odwiedził go w Kirtland. Relacja ta została zapisana w pamiętniku Józefa przez jego sekretarza Warrena Parrisha. Oryginalny tekst: kliknij tutaj.

„W poniedziałek rano […] o godzinie 11 […] przyszedł do mnie mężczyzna. […] Wkrótce rozpoczęliśmy rozmowę na tematy religijne. Po uczynieniu paru uwag na temat Biblii zacząłem zdawać mu relację z okoliczności związanych z pojawieniem się Księgi Mormona, jak następuje: Mój umysł zaprzątnięty był religią. Obserwując różne systemy nauczane przez dzieci ludzkich, nie wiedziałem kto miał rację a kto się mylił. Uznałem za rzecz najistotniejszą, że w sprawach o wiecznych następstwach nie mogę się pomylić. Rozważając to w swym umyśle udałem się do cichego zagajnika i uklęknąłem przed Panem, bowiem powiedział On (jeśli Biblia jest prawdziwa), że należy prosić a będzie nam dane, pukać a będzie nam otworzone i szukać a znajdziemy. Powiedział też, że jeśli komukolwiek brakuje mądrości ma pytać Boga, który daje z chęcią i nie wymawia. Odpowiedzi właśnie najbardziej w tym czasie pragnąłem. Zdeterminowany by ją otrzymać wołałem do Pana po raz pierwszy w życiu, w miejscu o którym wspomniałem. Innymi słowy – bezowocnie modliłem się. Mój język wydawał się puchnąć w ustach tak, że nie mogłem wymówić słowa. Usłyszałem za mną jakiś dźwięk jakby ktoś się do mnie zbliżał. Ponownie zacząłem się modlić, lecz nie mogłem. Dźwięk kroków zbliżał się coraz bardziej. Wstałem pośpiesznie i rozejrzałem się, lecz nie dostrzegłem nikogo ani niczego co mogłoby wydawać odgłos kroków. Ponownie uklęknąłem i usta me zostały otwarte a język uwolniony. Kiedy tak wołałem do Pana wielką modlitwą, nad moją głową ukazał się słup ognia i opadając objął mnie wypełniając mnie radością nie do opisania. Postać ukazała się pośrodku tego słupa płomieni ogarniającego już obszar dookoła, lecz nie pochłaniającego swym żarem niczego. Po chwili ukazała się kolejna postać podobna do pierwszej. Powiedział do mnie: twe grzechy zostały odpuszczone. Świadczył, że Jezus Chrystus jest Synem Boga. Widziałem w tej wizji wielu aniołów. Miałem 14 lat kiedy tego doświadczyłem…”

relacja z 1838 roku

Jest to najbardziej znane sprawozdanie z Pierwszej Wizji. Stanowi część dłuższej narracji, której tematem jest powstanie i rozwój Kościoła. Tego tekstu nie tłumaczyłem, bo zawarty jest on w księdze Perła Wielkiej Wartości – jednym z pism świętych Kościoła. Oryginalny tekst: kliknij tutaj.

„Wiele doniesień rozgłaszanych przez ludzi podstępnych i źle nastawionych, na temat powstania i rozwoju Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, które autorzy napisali z myślą o zwalczaniu dobrego imienia Kościoła, oraz zahamowaniu jego rozwoju na świecie, skłoniło mnie do napisania tej historii, aby wyprowadzić opinię publiczną z błędu i przekazać poszukiwaczom prawdy fakty, które zaistniały w odniesieniu zarówno do Kościoła jak i mnie samego, tak dalece jak znajdują w moim posiadaniu.

W historii tej przedstawię różne zdarzenia odnoszące się do tego Kościoła, prawdziwie i sprawiedliwie, jak miały miejsce, lub tak jak się przedstawiają obecnie, w ósmym roku od czasu zorganizowania rzeczonego Kościoła.

Urodziłem się w roku Pańskim tysiąc osiemset piątym, dwudziestego trzeciego grudnia w mieście Sharon […]

Mniej więcej w drugim roku po naszej przeprowadzce do Manchester kwestie religijne wzbudziły niezwykłe podniecenie w naszej okolicy. […]

Miałem wówczas czternaście lat. […] W czasie tego okresu wielkiego uniesienia umysł mój zwrócił się ku poważnej refleksji i odczuwałem wielki niepokój; lecz chociaż uczucia moje były głębokie i często przejmujące, to jednak trzymałem się z dala od tych wszystkich ugrupowań, mimo że uczestniczyłem w kilku spotkaniach tak często, jak na to pozwalała okazja. Z biegiem czasu umysł mój skłonił się trochę ku Metodystom i odczuwałem pewne pragnienie przystąpienia do nich; lecz tak wielkie było zamieszanie i walka pomiędzy różnymi wyznaniami, że niemożliwym było dla kogoś tak młodego jak ja, i tak nieznajomego ludzi i rzeczy, osądzenie w sposób pewny, kto ma rację, a kto się myli. […]

Kiedy tak mozoliłem się w niezmiernie ciężkich warunkach wywołanych przez spory przeciwników religijnych, pewnego razu czytałem List Jakuba, rozdział pierwszy, wiersz piąty, który mówi: „Jeżeli któremuś z was nie starcza mądrości, niechaj prosi Boga, który szczodrze udziela każdemu, a nie gani nikogo, a będzie mu dane.” Nigdy żaden ustęp pisma świętego nie przypadł z taką mocą do czyjegoś serca niż ten wyjątek wówczas do mojego. Wydawało się, ze z wielką mocą przenika wszelkie uczucia mego serca. Rozmyślałem nad nim niejeden raz wiedząc, że jeśli ktoś potrzebuje mądrości od Boga, to właśnie ja; bowiem nie wiedziałem, jak postąpić i nigdy bym się nie dowiedział, gdybym nie otrzymał większej mądrości niż miałem wówczas; albowiem nauczyciele religii różnych sekt tak różnorodnie tłumaczyli te same ustępy Pisma Świętego, że niweczyli wszelkie zaufanie co do możliwości rozstrzygnięcia kwestii w oparciu o Biblię.

W końcu doszedłem do wniosku, że albo muszę pozostać w mroku i pomieszaniu, albo postąpić według wskazówek Jakuba, to jest odwołać się do Boga. W końcu postanowiłem, że będę „prosić Boga” wnioskując, że skoro daje On mądrość tym, którzy jej nie mają, a daje szczodrze i nie gani, mogę się i ja ośmielić. A więc zgodnie ze swoim postanowieniem zwrócenia się do Boga, udałem się do lasu, aby spróbować. A było to rankiem pięknego, pogodnego dnia wczesną wiosną tysiąc osiemset dwudziestego roku. Po raz pierwszy w życiu czyniłem taką próbę, gdyż wśród wszelkich moich niepokojów nigdy dotąd nie usiłowałem modlić się na głos.

Udawszy się na miejsce z góry upatrzone, rozejrzałem się dokoła i widząc, że jestem sam, ukląkłem i ofiarowałem Bogu pragnienia mego serca. Zaledwie to uczyniłem, gdy natychmiast schwyciła mnie jakaś moc i całkowicie opanowała, a miała tak zadziwiający wpływ na mnie, że sparaliżowała mi język, iż nie mogłem mówić. Otoczyła mnie gęsta ciemność i przez chwilę wydawało mi się, że skazany jestem na nagłą zgubę. Lecz z wysiłkiem zebrawszy wszystkie siły, aby błagać Boga o wyratowanie mnie z mocy tego wroga, który mnie pochwycił, i akurat w momencie, kiedy gotów byłem popaść w rozpacz i poddać się zagładzie, nie jakiejś wyimaginowanej ruinie ale mocy jakiejś rzeczywistej istoty z niewidzialnego świata, która rozporządzała tak niesłychaną potęgą, jakiej nigdy przedtem nie odczułem w żadnej istocie – w tejże chwili ogromnej bojaźni ujrzałem słup światła dokładnie nad głową przewyższający blaskiem słońce, który opuszczał się stopniowo aż objął mnie.

Zaledwie się ukazał, gdy poczułem się wyswobodzony od wroga, który mnie spętał. Kiedy światło padło na mnie, ujrzałem dwie Postacie, których blask i chwała były nie do opisania, stojące nade mną w powietrzu. Jedna z nich przemówiła do mnie nazywając mnie po imieniu i rzekła wskazując na drugą postać: „Oto Mój Umiłowany Syn. Słuchaj go.”

Zamiarem moimi było zapytać Pana, która z tych wszystkich sekt ma rację, abym wiedział, do której się przyłączyć. Przeto ledwo przyszedłem do siebie na tyle, żeby móc przemówić, gdy zapytałem Postacie, które stały nade mną w blasku, która z sekt jest prawdziwa (albowiem wówczas nie powstało jeszcze w moim sercu przypuszczenie, że wszystkie są w błędzie) – i do której powinienem przystąpić. Odpowiedziano mi, że nie mam przystępować do żadnej, albowiem wszystkie były w błędzie; i Postać, która do mnie przemawiała, rzekła, że wszystkie ich wierzenia stanowią hańbę w Jego oczach’ że ci wyznawcy są sprzedajni; że „serca ich dalekie są od słów, jakie wypowiadają ich wargi, że podają przykazania ludzkie, które ubrali w szatę świętości, za nauki boskie, ale zaprzeczają ich mocy”. Ponownie zakazał mi przyłączenia się do którejkolwiek z sekt i powiedział mi jeszcze wiele innych spraw, których nie mogę opisać w tej chwili.

Kiedy ponownie przyszedłem do siebie, stwierdziłem, że leżę na wznak patrząc w niebo. Gdy zniknął blask, uczułem się bezsilny; lecz wkrótce odzyskując siły w pewnym stopniu, udałem się do domu…”

relacja z 1842 roku (List do Wentwortha)

Tekst ten jest odpowiedzią na prośbę redaktora gazety Chicago Democrat o informacje na temat Świętych w Dniach Ostatnich. W roku 1843 Józef Smith przesłał ten tekst historykowi Izraelowi Danielowi Ruppowi, który opublikował go jako jeden z rozdziałów swojej książki o religijnych denominacjach w Stanach Zjednoczonych (He Pasa Ekklesia: An Original History of the Religious denominations at Present Existing in the United States). Oryginalny tekst: kliknij tutaj.

„W odpowiedzi na prośbę Pana Johna Wentwortha, redaktora i właściciela gazety Chicago Democrat, napisałem następujący szkic o powstaniu, wzroście, prześladowaniach i wierze Świętych w Dniach Ostatnich, której mam zaszczyt być założycielem. […]

Urodziłem się w miasteczku Sharon […]

Mój ojciec był farmerem i przekazał mi sztukę uprawiania ziemi. Kiedy miałem około czternaście lat rozpocząłem rozważania o ważności przygotowania się do przyszłego życia. Poszukując planu zbawienia okazało się, że świat religii jest w stanie wielkiego konfliktu. Jedna społeczność przedstawiała jeden plan a inna drugi – obie wskazując na własne kredo jako summum bonum doskonałości. Zakładając, że wszystkie nie mogły mieć racji i że Bóg nie może być autorem takowego zamieszania zdeterminowany byłem przeprowadzić bardziej dogłębne badania, wierząc, że jeżeli Bóg miał swój kościół, nie mógł on być podzielony na frakcje i jeżeli uczył on jedną społeczność by praktykowała w jeden sposób i udzielała określonych obrzędów, nie uczyłby innej diametralnie odwrotnych zasad. Wierząc w słowo boże pokładałem ufność w zapewnieniu Jakuba: Jeżeli któremuś z was nie starcza mądrości, niechaj prosi Boga, który szczodrze udziela każdemu, a nie gani nikogo, a będzie mu dane. Udałem się do odludnego miejsca w zagajniku i rozpocząłem wołania do Pana. Kiedy tak byłem zaangażowany w gorące błagania umysł mój odbiegł od rzeczy, którymi byłem otoczony i ogarnęła mnie niebiańska wizja. Ujrzałem dwie Postacie pełne chwały, które wyglądały identycznie, otoczone olśniewającym światłem przewyższającym jasnością słońce w południe. Powiedzieli mi, że wszystkie denominacje religijne wierzyły w niewłaściwe doktryny i że żadne z nich nie cieszyły się aprobatą Boga jako jego kościół i królestwo. Wyraźnie nakazano mi nie podążać za nimi. Otrzymałem jednocześnie obietnicę, że otrzymam w przyszłości wiedzę o pełni ewangelii.

Pewnego wieczora 21 września 1823 roku […]”